Brusselse instellingen gewijd aan fotografie - klaar voor een close-up?

De allereerste foto werd bijna twee eeuwen geleden gemaakt, en dat voel je wanneer je TinyGallery binnenwandelt. Dit ‘klein museum van de amateurfotografie’ is een tentoonstellingsruimte voor oude en nieuwe foto's. De beelden vertellen allemaal een verhaal. Ze lijken zo dichtbij, zo eigentijds, zo gedurfd. Je bent getuige van de belangrijkste gebeurtenissen uit het leven van bescheiden mensen: de aankomst in New York, een zondags uitje, een treinreis. Het hart van de vaste collectie bestaat voornamelijk uit historische beelden uit de Verenigde Staten. Naast diverse thematentoonstellingen organiseert TinyGallery ook regelmatig workshops over oude fotografische technieken en digitale kunsten. Oprichter Olivier Guyaux wordt omringd door enkele internationale kunstenaars die elk op hun manier het project van spontane expressie verderzetten. 

Met  La Nombreuse heeft Sint-Gillis er een bruisende, laagdrempelige fotogalerie annex atelier bij. Het collectief werd in september 2020 opgericht. Het project wordt gedragen door een bont gezelschap fotografen en beeldkunstenaars, begeleid door kunsthistorica Charlotte Lalau. Téo Becher, Lucas Castel, Nicolas Catalano, Romain Cavallin, Martin Gallone, Solal Israël en Sarah Lowie bundelen hun krachten en vaardigheden om opkomend talent in de hedendaagse fotografie te lanceren. Ze willen een springplank aanbieden die de leemte overbrugt tussen de fotografieopleidingen en de culturele instellingen, want ‘je leert niet alles tijdens de studie.’ Met vernieuwende tentoonstellingen, rondleidingen, gratis workshops en conferenties bereiken ze diverse doelpublieken. Neem zeker ook eens hun magazine BeNombreuse onder de loep!

Geopolis vind je op de eerste verdieping van de Ateliers des Tanneurs, een bijzondere en polyvalente locatie in de Brusselse Marollenwijk. Ulrich Huygevelde en Thomas Kox - gepassioneerd door geopolitiek - richtten dit centrum voor fotojournalistiek en onderwijs op in 2017.  Door fototentoonstellingen en didactische expo’s te combineren met diverse evenementen, podcasts  en een radioprogramma willen ze actuele vraagstukken bespreekbaar maken bij een breed publiek en jongeren. Er is nood aan duiding, analyse en reflectie om de grote informatiestromen over ingrijpende geopolitieke veranderingen en klimaatproblemen te begrijpen. Zowel gevestigde fotografen als jong talent brengen diverse prangende thema’s in beeld. Oekraïne stond lang op het voorplan, o.a. door de expertise die beide oprichters in de regio opbouwden, maar ook de Taliban, de tanende persvrijheid, de afvalproblematiek en het leven in oorlog en prille vrede passeerden reeds de revue.

Toen Pauline Caplet, zelf fotografe, niet meteen een plek vond om werk van gelijkgezinden tentoon te stellen besloot ze om er zelf een te openen. L’Enfant Sauvage, een tentoonstellings- en creatieruimte gewijd aan de fotografie, opende in volle gezondheidscrisis in juli 2020. Een initiatief dat voortvloeit uit haar passie, en bovendien volledig autonoom gefinancierd is. Wie beter dan zijzelf kan begrijpen wat getalenteerde jonge kunstenaars en studenten nodig hebben in deze bruisende stad die hongert naar fotografie? Uit de kalender met zowel lokale, Belgische als buitenlandse fotografen blijkt een duidelijke voorkeur voor analoge prints. Pauline programmeert intuïtief, en houdt ervan om een intieme uitwisseling te creëren met een breed en gediversifieerd publiek. Het hele jaar door kan je er ook terecht voor ‘artist talks’, workshops, filmvertoningen en boekpresentaties. Dit alles bekroond met een kleine boekhandel en vele projecten voor de toekomst!

Contretype werd in 1978 opgericht door Jean-Louis Godefroid (1952-2013), bijna een decennium voor Antwerpen en Charleroi hun museum voor fotografie kregen. In die tijd werd de artistieke fotografie als kunstvorm nog niet naar waarde geschat. Na een tijdlang in zijn appartement te hebben tentoongesteld (Robert Rauschenberg, David Hockney, Robert Mapplethorpe...!) werd het centrum tot eind 2014 ondergebracht in het gerenoveerde Hannonhuis, en daarna in het Fontainashof (nog zo’n prestigieus gebouw in Sint-Gillis). Dankzij de vele samenwerkingen met (inter)nationale partners gaan vele activiteiten ook extra muros door. Contretype profileert zich als een kunstencentrum voor de productie, tentoonstelling en verspreiding van auteursfotografie. Het programma van artiestenresidenties voor Belgische en internationale fotografen levert het materiaal voor de vaste collectie, die inmiddels werk van zo’n 40 kunstenaars omvat. Zo tekent zich stilaan een fijnmazig portret van Brussel af, als een plek waar het goed leven en creëren is.

Nadat bleek dat 80% van de tentoonstellingen in Hangar rond fotografie draaiden, heeft het kunstencentrum besloten om zich exclusief aan deze kunsttak te wijden. Dankzij acht tot tien tentoonstellingen per jaar kunnen de bezoekers kennismaken met een brede selectie hedendaags fotografisch werk, zonder beperking op genres, territoria of werkwijzen in het medium. Via partnerschappen met de kunst- en fotografiescholen wordt bijzondere aandacht en steun gegeven aan jong talent. Het vlaggenschip van Hangar is het PhotoBrussels Festival, het jaarlijks evenement gewijd aan de fotografie in de hoofdstad. Dit initiatief van Delphine Dumont (die ondertussen Hangar leidt) geeft blijk van de nieuwe Brusselse dynamiek in de fotografie van de afgelopen jaren. In de voormalige autofabriek met meer dan 1.000 m² oppervlakte is er ruimte zat voor tentoonstellingen, een (foto)boekenwinkel, lezingen, workshops en diverse evenementen rond fotografie.

Sinds Fondation A Stichting in oktober 2012 haar deuren opende in de voormalige Bata-fabriek in het zuiden van Brussel, wist de instelling ons keer op keer te verrassen met parels van fotografietentoonstellingen. Koji Onaka, Nicholas Nixon, Henry Wessel, Guido Guidi, de Brusselse Vincen Beeckman... het zijn maar enkele van de namen die de revue passeerden. De stichting bevindt zich in een stadsdeel waar de industriële activiteit jarenlang primeerde. Net zoals de vele andere culturele actoren uit de buurt (BRASS, P.A.R.T.S., WIELS, en Galila's P.O.C) neemt het platform voor de fotografie actief deel aan het buurtleven. Met als missie: de creatie en conservering van, en de kennis over het fotografische beeld te stimuleren en te ondersteunen. Na een noodgedwongen sluiting in 2020 (door de alomtegenwoordige coronamaatregelen) ging de Fondation A Stichting in maart 2021 opnieuw van start met een gloednieuw tentoonstellingsprogramma.